Hoe hoog mag de boete van de uitkeringsinstantie zijn?

De hoogte van de boete hangt van 4 dingen af:

• of het de 1e keer is dat u een boete krijgt, of de 2e of een volgende keer (binnen 5 jaar);
• hoe hoog het bedrag is dat u ten onrechte aan uitkering heeft gekregen;
• of u met opzet informatie heeft verzwegen, of dat het niet (helemaal) uw schuld is dat u zich niet aan de informatieplicht heeft gehouden. Dit heet verwijtbaarheid;
• en wat u aan inkomsten en vermogen heeft (uw draagkracht).

1e of volgende keer

Krijgt u voor de 1e keer een boete? Dan is die even hoog als 50%, 75% of 100% van het bedrag dat u onterecht aan uitkering heeft gekregen. Het percentage hangt af van de verwijtbaarheid. De boete is meestal 50%, tenzij u met opzet informatie niet heeft doorgegeven. Dan is de boete 100%. En bij grove schuld is de boete 75% van het bedrag dat u te veel aan uitkering heeft ontvangen. Kunt u er bijna niets aan doen dat u informatie niet of niet op tijd heeft doorgegeven? Dan is de boete 25% van dit bedrag. En kunt u er echt helemaal niets aan doen? Dan krijgt u geen boete.

Draagkracht

Daarna wordt gekeken of u voldoende inkomen heeft om de boete te betalen. Heeft u een uitkering? Dan heeft u waarschijnlijk weinig draagkracht. Dat betekent: weinig geld om extra kosten te kunnen betalen. U moet altijd een bepaald bedrag overhouden om van te leven. Dat is ongeveer 95% van een bijstandsuitkering. Dit bedrag heet de beslagvrije voet. Het bedrag aan uitkering boven deze beslagvrije voet moet u besteden aan aflossing van de boete. Bij een bijstandsuitkering is dat dus ongeveer 5% van de uitkering. In dat geval zal de instantie de boete aanpassen.

Aantal maanden aflossen

Ook bij de draagkracht wordt gekeken naar verwijtbaarheid: Heeft u met opzet informatie niet doorgegeven? Dan moet u de boete in maximaal 24 maanden kunnen aflossen. Bij schuld is dit 18 maanden, bij verwijtbaarheid 12 maanden en bij verminderde verwijtbaarheid (u kunt er niet zoveel aan doen) 6 maanden. Dat betekent dus dat de boete zo hoog wordt als 24, 18, 12 of 6 maanden ongeveer 5% van uw uitkering (bij een bijstandsuitkering). Dit bedrag kan lager zijn als het uitkeringsbedrag dat u onterecht heeft ontvangen niet zo hoog is.

Voorbeeld

Jan (48) heeft een bijstandsuitkering voor een alleenstaande. Hij heeft de gemeente niet doorgegeven dat hij de afgelopen maanden ook heeft gewerkt en daarmee € 2.920,- heeft verdiend. Hij wist wel dat hij dit moest doen, maar Jan had het geld nodig voor een auto. De gemeente ontdekt dit. Jan heeft € 2.920,- aan onterechte uitkering gekregen. Die moet hij terugbetalen. En hij krijgt een boete van 100% van € 2.920,-, want Jan heeft met opzet informatie achtergehouden.

Omdat Jan een bijstandsuitkering ontvangt van € 1.300,61 per maand, en daarom weinig draagkracht heeft, kan hij maar € 65,- per maand aflossen. De boete wordt hieraan aangepast. Jan moet maximaal 24 maanden (periode bij opzet) € 65,- betalen. En dat is in totaal € 1.560,-. De uiteindelijke boete voor Jan is dus € 1.560,-.

Uitkering terugbetalen en verrekenen

Behalve dat u het boetebedrag moet betalen aan UWV, de SVB of de gemeente, moet u ook het bedrag dat u te veel aan uitkering heeft gekregen altijd terugbetalen . De uitkeringsinstantie zal de boete - als dat kan - verrekenen met uw uitkering. Dit geldt ook voor de uitkering die u onterecht heeft gekregen. U krijgt dan dus een lagere uitkering.

Boete bij herhaling (recidive)

Houdt u zich binnen 5 jaar nog een keer niet aan de informatieplicht (dat heet 'recidive')? Dan is de boete hoger: 1,5 keer de te veel betaalde uitkering. De maximumbedragen zijn hetzelfde als bij de eerste boete.

Aankondigen

De uitkeringsinstantie moet u van tevoren laten weten als ze van plan is om u een boete te geven. U moet de kans krijgen om te reageren. Maar u bent niet verplicht om te reageren of vragen te beantwoorden. U heeft het recht om te zwijgen.

Niet mee eens?

Bent u het niet eens met de boete? Dan kunt u bezwaar maken .

Aangifte bij het Openbaar Ministerie

Heeft u voor meer dan € 50.000 gefraudeerd? Dan doet de uitkeringsinstantie aangifte bij het Openbaar Ministerie (OM). Het OM beslist of u strafrechtelijk vervolgd wordt. Zo ja, dan krijgt u geen boete van de uitkeringsinstantie, maar bepaalt de rechter uw straf. Zo nee, dan moet u alsnog een boete betalen.